KAMICA MOCZOWA

Kamienie moczowe są złogami tworzącymi się w różnych odcinkach dróg moczowych na skutek krystalizacji nadmiaru związków chemicznych znajdujących się w moczu. Ich rozmiary i kształty są bardzo różnorodne – od małych cząstek swobodnie przemieszczających się w moczu (tzw. piasek nerkowy) po duże formy osiągające wymiary np. 5 cm. Ich obecność pozostaje niezauważalna do czasu, gdy nie zmieniają położenia – pacjent może przez dłuższy czas nie być świadomy obecności kamieni moczowych. Przemieszczanie się nawet niewielkich kamieni do moczowodu wywołuje bardzo silny ból pojawiający się w okolicy nerki, który promieniuje w dół brzucha i do pachwiny, zwany kolką nerkową. Kamicy moczowej mogą towarzyszyć również ból podczas oddawania moczu oraz występowanie krwi w moczu. Gorączka, tkliwość w boku oraz zwiększona częstość oddawania moczu mogą świadczyć o infekcji dróg moczowych, która stanowi częste powikłanie kamicy moczowej.

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY POWSTAWANIA KAMICY MOCZOWEJ:

• niedostateczna ilość przyjmowanych płynów lub zmniejszona częstotliwość ich przyjmowania; 
• nadmiar wapnia lub kwasu moczowego z powodu dny lub zaburzeń hormonalnych;
• nawracające infekcje dróg moczowych, podczas których występuje spowolniony przepływ moczu i zmiana kwasowości moczu;
• zaburzenia odpływu moczu, np. z powodu przerostu prostaty;
• przyjmowanie niektórych leków (np. diuretyków, niektórych chemioterapeutyków stosowanych w leczeniu nowotworów i niektórych leków stosowanych w leczeniu HIV);
• przedłużone unieruchomienie, np. z powodu niektórych chorób lub stanów pourazowych;
• błędy dietetyczne, np. nadmierne spożywanie produktów zawierających szczawiany;
• niektóre zawody sprzyjające długiemu przebywaniu w nieruchomej pozycji, wstrzymywaniu oddawania moczu, niedostatecznej podaży płynów lub wykonywane w wysokiej temperaturze;
• skłonności dziedziczne, wady budowy dróg moczowych.

Przyczyna wystąpienia kamicy moczowej powinna być zdiagnozowana. Jeśli przyczyną jest dna, zaburzenia hormonalne lub infekcje dróg moczowych, konieczne jest wyleczenie podstawowej przyczyny.

W przypadku wystąpienia kolki nerkowej niezbędne jest złagodzenie bólu, zalecane jest także przyjmowanie zwiększonej ilości płynów. Dla złogów niewielkich rozmiarów takie postępowanie może być wystarczające, aby umożliwić samoistne przemieszczenie się kamienia z moczem i jego wydalenie. Większe kamienie mogą zostać usunięte z zastosowaniem innych metod (np. skruszenie kamienia za pomocą fal ultradźwiękowych, którego fragmenty mogą być następnie wydalone z moczem drogą naturalną). Niezbędne jest wówczas wykonanie badań diagnostycznych dróg moczowych (badanie rtg, usg), aby ustalić ich rozmiar i lokalizację. Pozostawienie złogów w drogach moczowych może spowodować powikłania infekcyjne, zablokowanie moczowodu przez złogi dużych rozmiarów (konieczna jest wtedy interwencja chirurgiczna), w konsekwencji może doprowadzić do newydolności nerek. 

KIEDY OBJAWY KAMICY MOCZOWEJ SĄ NIEPOKOJĄCE I NALEŻY SIĘ SKONTAKTOWAĆ Z LEKARZEM?

• Jeśli wystąpi ostry ból pleców w okolicy nerki, promieniujący do pachwiny.
• Jeśli dodatkowo bólowi towarzyszą wysoka gorączka, nudności i wymioty.
• Jeśli pojawi się bolesne lub utrudnione oddawanie moczu lub jeśli w moczu pojawi się krew.
• Jeśli przebieg kamicy moczowej będzie nawracający.
• Jeśli kamica moczowa zdarzy się podczas ciąży.
• Jeśli ból nie ustąpi po samodzielnym zastosowaniu leku przeciwbólowego i leku rozkurczającego.

ZAPOBIEGANIE

W zapobieganiu kamicy moczowej konieczne jest picie dużej ilości płynów w ciągu dnia (2-3 litry), co zapobiega formowaniu się kamieni moczowych. Podczas przebywania w gorącym otoczeniu ilość przyjmowanych płynów powinna być jeszcze większa. Osoby ze skłonnością do powstawania kamieni szczawianowych powinny stosować dietę ograniczającą spożycie szczawianów - powinny zredukować spożycie takich produktów jak rabarbar, kawa, szczaw i inne.